Gilles de la Tourette
Het syndroom van Gilles de la Tourette is een neuropsychiatrische aandoening waarbij men last heeft van tics. Dit kunnen ongewilde, snelle bewegingen zijn. Dit worden motorische tics genoemd. Ook bestaan er geluidstics. Dit worden vocale tics genoemd. Door diverse films bestaat vooral in Amerika het idee dat iemand met Gilles de la Tourette ongewild scheldt en vloekt. Dit is echter onjuist: Minder dan dertien procent van de patiënten met Gilles de la Tourette heeft een scheldtic.
Iemand met de ziekte Gilles de la Tourette heeft veel spanning in zijn of haar lichaam. Een persoon met Gilles de la Tourette heeft steeds het gevoel een beweging te moeten uitvoeren. Deze beweging kan niet altijd worden uitgevoerd. Er zijn bijvoorbeeld veel mensen bij en de persoon met Gilles de la Tourette schaamt zich voor zijn of haar tics. Het gevolg is dat de tics worden onderdrukt. Na een tijdje wordt de persoon onrustig omdat de spanning in zijn of haar lichaam steeds groter wordt. De tic schiet er dan als het ware uit.
Bij de helft van de patiënten met Gilles de la Tourette komen naast tics ook dwanggedachten voor. Het gaat hierbij vaak om symptonen van de obsessief compulsieve stoornis.
Veel mensen met Gilles de la Tourette hebben tevens een slechte motoriek.
Gilles de la Tourette is vernoemd naar een gelijknamige Franse neuroloog. Deze neuroloog deed onderzoek naar mensen die onwillekeurig met het hoofd knikken of ongewild geluidjes maakten, zoals kuchen en snuiven.
Symptomen en tics bij Gilles de la Tourette
De volgende tics komen voor bij het syndroom van Gilles de la Tourette:
Motorische tics
Motorische tics bij Gilles de la Tourette worden vaak tot het pijnlijke toe uitgevoerd.
- Knijpen van het oog
- Het wijd openspreiden van de mond
- Het knikken of schudden met het hoofd
- Het optrekken van de schouder
- Het per se aanraken van dingen of mensen (wordt ook sensorische tic genoemd)
- Het optrekken van de schouder
Vocale tics
- Het ongewild maken van geluidjes zoals het kuchen of snuiven
- Het ongewild uiten van woorden. Bij een klein percentage van patiënten met Gilles de la Tourette betreft dit schuttingtaal of vloeken
- Echolalie: het ongewild herhalen van woorden, zinsdelen of hele zinnen van anderen. Dit kan ook vlagen gaan die men op de radio hoort (soms omdat het zo “lekker” klinkt)
- Het hardop zeggen van woorden of zinsdelen die men toevallig leest. Bijvoorbeeld in de krant of op reclameborden (soms omdat het zo “lekker” klinkt)
Gedachtentics (cognitieve tics)
- Het constant herhalen van woorden, zinsdelen of zinnen in gedachten. Dit kunnen woorden zijn die zomaar opkomen, maar kunnen ook woorden zijn die de persoon net gelezen of gehoord heeft
- Letters of lettergrepen tellen in woorden en zinnen
- Iets dat een oneven aantal keer is uitgevoerd, moet even zijn of andersom
Diagnose van Gilles de la Tourette
Wanneer iemand twee motorische tics en één vocale tic voor langer dan drie maanden heeft, dan wordt er gesproken van het syndroom van Gilles de la Tourette.
Prognose van Gilles de la Tourette
Iemand met Gilles de la Tourette zal deze aandoening het hele leven houden. De exacte oorzaak van de aandoening is onbekend. Wanneer de tics het leven ondraaglijk maken kan er indien nodig cognitieve gedragstherapie of medicatie worden gegeven.
De tics zijn bij iemand met Gilles de la Tourette al zichtbaar voor het zesde levensjaar. Bij de meeste patiënten worden de tics rond het 21e levensjaar minder of verdwijnen volledig.
Het verminderen van de tics betekent echter niet dat de aandoening volledig verdwenen is. Bij veel personen zetten de tics zich om in dwanggedachten of onrust.
Obsessive compulsive disorder
De helft van de patiënten met Gilles de la Tourette heeft ook de aandoening OCD. Dit staat voor obsessive compulsive disorder (obsessieve compulsieve stoornis). Iemand met OCD heeft last van obsessies en compulsies. Een obsessie is een gedachte die angst oproept. Een compulsie is een handeling om deze angstgedachte op te heffen. Men controleert bijvoorbeeld herhaaldelijk of deuren wel op slot zijn.
Behandeling van Gilles de la Tourette
De ziekte Gilles de la Tourette is niet te genezen. Wel kan men de ziekte draaglijker maken in de vorm van behandeling.
Cognitieve gedragstherapie
In deze therapie worden zowel tics als dwanggedachten aangepakt. Men kan de tics niet volledig wegkrijgen, maar men kan ze wel milder maken.
Medicijnen
Medicijnen worden meestal pas gegeven wanneer de tics pijnklachten veroorzaken. Dit omdat de klassieke medicatie tegen Gilles de la Tourette teveel bijeffecten heeft, zoals hoofdpijn of het gevoel als een zombie er bij te lopen. Het gaat om medicijnen zoals haloperidol of dixarit. Bij sommige mensen helpt medicinale cannabis om tijdelijk ticvrij te worden.
Deep brain stimulation
Deep brain stimulation of diepe hersenstimulatie is een relatief nieuwe behandeling van Gilles de la Tourette. De behandeling is heel duur en wordt alleen gegeven bij mensen met een zeer ernstige vorm van Gilles de la Tourette. Er wordt een elektrode in de bepaalde hersengebieden geplaatst. Deze geeft signalen door van een elders in het lichaam geplaatste stimulator. Dit zorgt ervoor dat het hersengebied tijdelijk wordt stilgelegd.
Bekende mensen met Gilles de la Tourette
Er zijn een aantal bekende mensen met Gilles de la Tourette. De verhalen gaan dat Mozart symptomen van Gilles de la Tourette vertoonde. Dit uitte zich in ongecontroleerde spierbewegingen en het gebruik van vulgair taalgebruik in brieven.
Ook heeft de voetballer David Beckham toegegeven te lijden aan Gilles de la Tourette en OCD.